Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστας Σκρέκας, θέτει από σήμερα Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2021, σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: «Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».
Στο πλαίσιο αυτό, καλείται να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση κάθε κοινωνικός εταίρος και κάθε ενδιαφερόμενος, καταθέτοντας τις προτάσεις του για την όποια βελτίωση των διατάξεων του ανωτέρω νομοθετήματος.
Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2021 και ώρα 20.00.
Ποιο ζήτημα αντιμετωπίζει η αξιολογούμενη ρύθμιση;
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου θεσπίζεται πλαίσιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον σταδιακό μετριασμό των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, έως το 2050, προκειμένου να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας, κατά ένα κόμμα πέντε βαθμούς κελσίου (1,5°C), πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, σε εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων που κυρώθηκε με τον ν. 4426/2016 (Α’ 187) και του στόχου κλιματικής ουδετερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), ως το 2050.
Ειδικότερα, θεσπίζονται ενδιάμεσοι στόχοι μετριασμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030 και το 2040, σύστημα παρακολούθησης, αξιολόγησης και επαναρύθμισης, όπου αυτό απαιτείται, μέσω του μηχανισμού κατάρτισης προϋπολογισμών άνθρακα για τους βασικούς τομείς της οικονομίας, δείκτες παρακολούθησης της σχετικής προόδου, διαδικασίες αξιολόγησης της προόδου, αναπροσαρμογής των στόχων και λήψης πρόσθετων μέτρων, όποτε απαιτείται.
Επιπροσθέτως, τίθενται οι βασικοί άξονες πολιτικής οι οποίοι λαμβάνονται υπόψιν και δύνανται να εξειδικεύονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (Ε.Σ.Ε.Κ.), του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1099 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2018 (L 328), με συγκεκριμένα μέτρα. Οι θεσπιζόμενες πολιτικές και τα μέτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχουν ως στόχο την επίτευξη μίας κλιματικά ανθεκτικής κοινωνίας, πλήρως προσαρμοσμένης στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Τέλος, εισάγεται ένα αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης και συμμετοχής φορέων και πολιτών στην ανάληψη κλιματικής δράσης μέσα από υφιστάμενες δομές.
Ορισμένες από τις συμαντικές ρυθμίσεις που προβλέπει το νομοσχέδιο
➤ Με το άρθρο 11 θεσπίζεται η απαγόρευση καύσης λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μετά την 31η Δεκεμβρίου 2028, προκειμένου να μειωθεί ο αντίκτυπος που έχουν οι σχετικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής σε επίπεδο εκπομπών. Οι εν λόγω μονάδες που σήμερα χρησιμοποιούν λιγνίτη ως καύσιμο θα κλείσουν ή θα μετατραπούν σταδιακά, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις προβλέψεις του Ε.Σ.Ε.Κ., λαμβανομένων υπόψιν των αναγκών ασφάλειας εφοδιασμού.
➤ Με το άρθρο 12 λαμβάνονται μέτρα για την προώθηση οχημάτων πολύ χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, με έμφαση στους επαγγελματικούς κλάδους που χαρακτηρίζονται από υψηλό αριθμό οχηματοχιλιομέτρων.
Ειδικότερα, στην Περιφέρεια Αττικής και στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, με εξαίρεση τους νησιωτικούς ο.τ.α. α’ βαθμού των ως άνω περιοχών, στην παρ. 1 προβλέπεται ότι από το 2025 υποχρεωτικά όλα τα νέα Επιβατηγά Δημόσιας Χρήσης (Ε.Δ.Χ.) αυτοκίνητα ταξί καθώς και το ένα τρίτο (1/3) των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών. Το μέτρο επαναξιολογείται το αργότερο έως την 31η.12.2023 ως προς το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του και την ημερομηνία έναρξής ισχύος του με κριτήριο την επαρκή διαθεσιμότητα σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Στην παρ. 2του άρθρου 12 προβλέπεται ότι από το 2023, τουλάχιστον το ένα τέταρτο (1/4) των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που αποκτώνται με χρηματοδοτική μίσθωση ή αγορά, θα είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα που εκπέμπουν έως πενήντα (50) γρ. CO2/χλμ.. Παράλληλα, προβλέπεται και σχετική κύρωση σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Στην παρ. 3 γίνεται αναφορά στο Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση με σκοπό τη διασφάλιση επαρκούς αριθμού δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Στην παρ. 4 δίνεται η δυνατότητα παράτασης της καταληκτικής ημερομηνίας εκπόνησης Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο.) της 31ης.3.2022 για τις περιοχές που δεν ανήκουν στις αναφερόμενες στην παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 4710/2020 (Α’ 142), δηλαδή στις περιοχές που δεν ανήκουν στους δήμους μητροπολιτικών κέντρων, μεγάλων και μεσαίων ηπειρωτικών δήμων, δήμων πρωτευουσών περιφερειακών ενοτήτων, καθώς και μεγάλων και μεσαίων νησιωτικών δήμων. Η αναγκαιότητα της εν λόγω ρύθμισης προέκυψε λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, δεδομένων των υγειονομικών συνθηκών και των μέτρων προς αποφυγή της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19. Η προθεσμία δύναται να παρατείνεται με την απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 4710/2020, δηλαδή με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εφόσον συντρέχουν δικαιολογητικοί λόγοι αδυναμίας εμπρόθεσμης εκπόνησης Σ.Φ.Η.Ο., όπως επιτακτικοί λόγοι αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίστανται στη μείωση του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19.
Στην παρ. 5 ρυθμίζεται η διαδικασία εγκατάστασης σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων (Η/Ο) επί του οδοστρώματος, σε προαύλιους χώρους ναών και σε πιάτσες ταξί, προκειμένου να μην επέλθει οιαδήποτε καθυστέρηση στην εγκατάσταση αυτών λόγω της ενδεχόμενης παράτασης της παρ. 4 της προτεινόμενης ρύθμισης και με στόχο την άμεση προώθηση της ηλεκτροκίνησης.
Τέλος, στην παρ. 6 ορίζεται ότι, αναφορικά με την πώληση καινούργιων επιβατικών οχημάτων και ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων, από το 2030 επιτρέπεται η πώληση μόνο οχημάτων μηδενικών εκπομπών. Η διάταξη κρίνεται αναγκαία ήδη σε αυτό το χρονικό σημείο, προκειμένου να διασφαλιστεί η απαιτούμενη προβλεψιμότητα του ρυθμιστικού πλαισίου.
➤ Με το άρθρο 14 θεσπίζονται μέτρα μείωσης των εκπομπών από τα κτίρια. Ειδικότερα, από το 2023, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκώς διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου, από το 2025 απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030 απαγορεύεται η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης.
Επίσης, προβλέπεται η υποχρέωση τοποθέτησης συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβαλταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο τριάντα τοις εκατό (30%) της κάλυψης σε οικοδομικές άδειες ειδικών κτιρίων της παρ. 21 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) με κάλυψη μεγαλύτερη των πεντακοσίων (500) τ.μ. που υποβάλλονται από την 1η.1.2023. Παράλληλα, προβλέπεται η δυνατότητα εξαίρεσης ορισμένων ειδικών κτιρίων για λόγους μορφολογικούς ή αισθητικούς και η σχετική διαδικασία για την έγκριση της εξαίρεσης από την ως άνω υποχρέωση.
Τέλος, προβλέπεται ότι από το 2023, στο Σχέδιο Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Σ.Ε.Α.Κ.) της παρ. 12 του άρθρου 7 του ν. 4342/2015 (Α’ 143) συμπεριλαμβάνεται ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος των κτιρίων και καθορίζεται η σχετική μέθοδος υπολογισμού του.
➤ Με το άρθρο 22 λαμβάνονται μέτρα για την παροχή οικονομικών κινήτρων και συγκεκριμένα τη ρύθμιση των ζητημάτων φορολογικών αποσβέσεων για επενδύσεις που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Ειδικότερα προβλέπεται ο διπλασιασμός των αποσβέσεων κατ’ αναλογία υφιστάμενου μέτρου του ν. 4172/2013 για την ενίσχυση άλλων περιβαλλοντικών επενδύσεων.