Πατήστε το πλήκτρο "Enter" για να μεταβείτε στο περιεχόμενο

Το νέο newsletter της έδρας Jean Monnet (Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2022): Εξελίξεις στη φορολογική πολιτική της ΕΕ

Jean Monnet Chair
EU Tax Policy & Administration

NEWSLETTER 16

Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2022

Περιεχόμενα

I. Πρόλογος της κατόχου της έδρας καθηγήτριας κυρίας Κατερίνας Σαββαΐδου
II. Εξελίξεις στον τομέα της φορολογίας στην ΕΕ (ανά θεσμικό όργανο)
Α. Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Β. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Γ. Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Δ. Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
III. Δράσεις του ΟΟΣΑ
ΙΥ. Εθνικές Πρωτοβουλίες
V. Δράσεις της έδρας Jean Monnet
Α. Δημοσίευση άρθρων
VI. Αρθρογραφία
A. Μελέτες, άρθρα και σχόλια αποφάσεων
Α.1. Παρουσίαση της Βασιλικής Αθανασάκη, με τίτλο «Η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου για έκδοση καταλογιστικών πράξεων» στο online επιμορφωτικό σεμινάριο του Εργαστηρίου Μελέτης για τη Διαφάνεια, τη Διαφθορά και το Οικονομικό Έγκλημα και του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης του ΑΠΘ με θέμα “Επίκαιρα ζητήματα φορολογικού ποινικού δικαίου” που διεξήχθη στις 15-16/4/2022.
VII. Επισκόπηση αρθρογραφίας σε επιστημονικά περιοδικά
Α. Ελληνική αρθρογραφία
Β. Ξενόγλωσση αρθρογραφία

I. Πρόλογος της κατόχου της έδρας καθηγήτριας κυρίας Κατερίνας Σαββαΐδου

Αγαπητοί αναγνώστες,

Το τρίτο τρίμηνο του 2022 σηματοδοτήθηκε από την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες τιμές της ενέργειας που επηρεάζουν το κόστος ζωής των Ευρωπαίων. Στο πλαίσιο αυτό συζητήθηκε η επιβολή έκτακτου φόρου στις εταιρίες ενέργειας. Παράλληλα, συνεχίστηκαν οι προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας για την υιοθέτηση πρότασης Οδηγίας για την εφαρμογή του Πυλώνα ΙΙ στην ΕΕ. Παρά τις αντιδράσεις ορισμένων χωρών, η Γαλλία και η Γερμανία επιβεβαίωσαν τη δέσμευση τους για την υιοθέτηση του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου στις εταιρίες που είναι εγκατεστημένες στη χώρα τους σε περίπτωση μη συμφωνίας στο Συμβούλιο για την υιοθέτηση της σχετικής Οδηγίας, προκειμένου να τροποποιηθούν οι κανόνες για την ανακατανομή δικαιωμάτων επί των κερδών των πολυεθνικών εταιριών.
Έδρα Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική και Διοίκηση,

Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στο διάστημα αυτό και σε άλλες σημαντικές πρωτοβουλίες, όπως την έναρξη διαβουλεύσεων για την πρόταση BEFIT, καθώς και την αναθεώρηση του Τελωνειακού Κώδικα της ΕΕ.

Καλή ανάγνωση και να είστε όλοι καλά
Κατερίνα Σαββαΐδου

II. Εξελίξεις στον τομέα της φορολογίας στην ΕΕ (ανά θεσμικό όργανο)

Α. Ευρωπαϊκή Επιτροπή

A.1 Προτάσεις Οδηγιών και άλλες ενέργειες

Α.1.1 Έναρξη δημόσιας διαβούλευσης για την αναθεώρηση του Τελωνειακού Κώδικα ΤΗΣ ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε αναφορικά με μια προγραμματισμένη νομοθετική πρότασή της, η οποία αναμένεται να δημοσιευτεί το 4ο τρίμηνο του 2022, για την αναθεώρηση του Τελωνειακού Κώδικα της ΕΕ.

Η νομοθεσία θα στοχεύει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου, η άνιση διευκόλυνση και οι απλοποιήσεις για το νόμιμο εμπόριο, η επιβολή απαγορεύσεων και περιορισμών, η διαχείριση πληροφοριών, ο κατακερματισμός δεδομένων, η αναλυτική ικανότητα, η συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών και η διακυβέρνηση της Τελωνειακής Ένωσης από τα κράτη μέλη.

Στην πρόσκληση υποβολής αποδεικτικών στοιχείων στην ιστοσελίδα της διαβούλευσης, ως μέτρα που εξετάζονται για τη νομοθεσία από την Επιτροπή, αναφέρονται τα ακόλουθα:

Η ενίσχυση της κοινής διαχείρισης κινδύνων, για παράδειγμα με τη μόχλευση συνεργασιών με έμπιστους εμπόρους και άλλες αρμόδιες αρχές και την ενίσχυση των πληροφοριών σχετικά με το φορτίο.

Η Απλοποίηση των τελωνειακών διατυπώσεων για αξιόπιστους και έμπιστους εμπόρους που είναι εγκατεστημένοι στην ΕΕ, για παράδειγμα με μεγαλύτερη χρήση εμπορικών πληροφοριών παρά επαχθών διοικητικών απαιτήσεων.

Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ τελωνειακών και μη τελωνειακών αρχών (όπως οι αρχές εποπτείας της αγοράς, οι αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του νόμου, οι φορολογικές υπηρεσίες). Αυτό θα μπορούσε να καλύπτει, για παράδειγμα, την κοινή χάραξη πολιτικής, τον επιχειρησιακό συντονισμό, την επιβολή και την ανταλλαγή πληροφοριών.

Η μεταρρύθμιση της τελωνειακής διακυβέρνησης της ΕΕ για να προβλεφθεί ένα επίπεδο που θα μπορούσε, για παράδειγμα:

– Να λαμβάνει υπόψη στο πλαίσιο της εφαρμογής της παραπάνω νομοθεσίας τις προτεραιότητες και την εν γένει διαχείριση του κινδύνου που προσδιορίζονται σε πολιτικό επίπεδο.

– Να δημιουργήσει δραστηριότητες όπου η κάθε ενέργεια θα προσέθετε αξία (π.χ. διαχείριση κινδύνων σε επίπεδο ΕΕ, διαχείριση τεχνολογίας πληροφοριών, εκπαίδευση τελωνειακών υπαλλήλων, χρηματοδότηση τελωνειακού εξοπλισμού, υποστήριξη απλουστεύσεων και υπηρεσιών για το εμπόριο, αντιμετώπιση κρίσεων της ΕΕ, καθώς και «προστατεύοντας ως ένα» οδηγώντας, δηλαδή, την από κοινού συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των άλλων αρχών).

– Να παρέχει ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον τελωνειακών πληροφοριών της ΕΕ, δίνοντας με έμφαση τη δυνατότητα διαχείρισης δεδομένων και ειδικότερα την καλύτερη διαχείριση κινδύνων. Στο πλαίσιο αυτό θα συμπεριλαμβάνεται η απλοποιημένη παροχή δεδομένων (για παράδειγμα των μη τελωνειακών διατυπώσεων (με βάση την έννοια της «ενιαίας θυρίδας»), καθώς και απλοποιημένες και προσαρμόσιμες υπηρεσίες για το εμπόριο, άλλες δημόσιες αρχές και καταναλωτές.

– Να προσαρμόζει την τελωνειακή νομοθεσία στις συναλλαγές ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως για παράδειγμα με την ενίσχυση της εποπτείας των ροών μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών και της ευθύνης των εμπλεκόμενων παραγόντων για όλους τους φορολογικούς και μη φορολογικούς κανόνες.

– Να ενσωματώσει την πράσινη ατζέντα στην ατζέντα των τελωνείων και στις εμπορικές δραστηριότητες.

Α.1.2 Υποβολή πρότασης της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη φορολόγηση των έκτακτων κερδών στα ενεργειακά κέρδη (“Windfall Tax’ on Energy Profits”)

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάϊεν συνέστησε στα κράτη μέλη να ορίσουν μια ανώτατη τιμή για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας εκτός φυσικού αερίου, οι οποίοι επί του παρόντος δημιουργούν τεράστια υπερκέρδη λόγω της οριακής τιμολόγησης, όπου η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς φυσικό αέριο καθορίζεται από την τιμή του φυσικού αερίου και την αναδιανομή των πλεονάζοντων κερδών στους καταναλωτές για να μετριαστεί το πλήγμα της ραγδαίας αύξησης των τιμών της ενέργειας που επηρεάζει επί του παρόντος το κόστος ζωής στην Ευρώπη, το οποίο νοείται ως μια μορφή απροσδόκητου φόρου στα υπερκέρδη. Η Πρόεδρος της Επιτροπής ενθαρρύνει κάτι τέτοιο και όχι τα ανώτατα όρια, τις επιδοτήσεις ή την αναστολή της αγοράς χονδρικής.

Οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ πρόκειται να συναντηθούν αυτήν την εβδομάδα υπό την τσεχική προεδρία της ΕΕ για να συζητήσουν την ενεργειακή κρίση και η σύσταση θα εξεταστεί κατά τη διάρκεια της συνάντησης. Η Γερμανία έχει ήδη ανακοινώσει ότι ακολουθεί τη σύσταση και θα χρησιμοποιήσει τον φόρο στα υπερκέρδη που εισπράττονται για να χρηματοδοτήσει ένα πακέτο βοήθειας 65 δισεκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης στην οικονομία. Η Γερμανία θα καταβάλει επίσης εφάπαξ πληρωμές 300 ευρώ σε όλους τους συνταξιούχους.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής ανακοίνωσε περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με ένα σχέδιο αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης στην ετήσια ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου. 

Πιο συγκεκριμένα, στις 14 Σεπτεμβρίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, παρουσίασε μια σειρά μέτρων που σχεδιάζει η Επιτροπή της ΕΕ για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας που επηρεάζουν επί του παρόντος το κόστος ζωής στην Ευρώπη, όπως:

– Ανώτατο όριο στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος.
– Μέτρα για τα κράτη μέλη για τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας·
– Ένα σύνολο μέτρων που πρέπει να αναπτυχθεί για τα κράτη μέλη που λαμβάνουν υπόψη την ιδιαιτερότητα των σχέσεων τους με τους προμηθευτές ορυκτών καυσίμων, θέτοντας ένα πιο αντιπροσωπευτικό σημείο αναφοράς στη βιομηχανία φυσικού αερίου και την παράλληλη εξασφάλιση της αποσύνδεσης της κυρίαρχης επιρροής του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.
με τα μέτρα

Η Επιτροπή εκτιμά ότι η πρόταση για τη θέσπιση ανώτατου ορίου/μέγιστης τιμής στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χωρίς φυσικό αέριο με χαμηλό κόστος θα αποφέρει πάνω από 140 δισεκατομμύρια ευρώ για τα κράτη μέλη που θα διασκορπίσουν στους πολίτες τους. Όσον αφορά την τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου, η Πρόεδρος δήλωσε ότι η Επιτροπή θα «συνεργαστεί με τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς για να αμβλύνει αυτά τα προβλήματα τροποποιώντας τους κανόνες για τις διασφαλίσεις – και λαμβάνοντας μέτρα για τον περιορισμό της αστάθειας των τιμών εντός της ημέρας».

Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες. 

Α.1.3 Έναρξη διαβούλευσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόταση θέσπισης ενός πλαισίου για τη φορολογία εισοδήματος (BEFIT)

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της για την κατάσταση της Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή σκοπεύει να προχωρήσει σε πρόταση για ένα ενιαίο σύνολο φορολογικών κανόνων για την επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ευρώπη ως μέρος ενός πακέτου ελάφρυνσης για τις ΜΜΕ.

Η ιστοσελίδα διαβούλευσης της Επιτροπής ορίζει ότι το «Business in Europe: Framework for Income Taxation (BEFIT) θα προτείνει μια ολοκληρωμένη λύση για τη φορολογία των επιχειρήσεων στην ΕΕ.

Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει να εισαγάγει ένα κοινό σύνολο κανόνων για τις εταιρείες της ΕΕ για τον υπολογισμό της φορολογητέας βάσης τους διασφαλίζοντας παράλληλα μια πιο αποτελεσματική κατανομή των κερδών μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με βάση ένα πρότυπο. Θα στοχεύει επίσης στη μείωση του κόστους συμμόρφωσης και στη δημιουργία μιας συνεκτικής προσέγγισης για τη φορολογία των επιχειρήσεων στην ΕΕ».

Α.2 Διαδικασίες παραβάσεων και παραπομπές στο ΔΕΕ

Α.2.1 Αποστολή προειδοποιητικών επιστολών και αιτιολογημένων γνωμών

Α.2.1.1 Αποστολή αιτιολογημένων γνωμών στην Ισπανία και την Ελλάδα για την ενσωμάτωση της οδηγίας για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής ATAD3

Η Επιτροπή εξέδωσε αιτιολογημένες γνώμες στην Ισπανία και την Ελλάδα σε σχέση με την ATAD 3, αναφορικά με τις υβριδικές αναντιστοιχίες με τρίτες χώρες, καθώς δεν κοινοποίησαν λεπτομέρειες σχετικά με τα μέτρα εφαρμογής τους για τους κανόνες αντίστροφης υβριδικής αναντιστοιχίας που αποσκοπούν στο να αποτρέψουν τους φορολογούμενους από το να εκμεταλλεύονται τις διαφορές μεταξύ φορολογικών συστημάτων.

Α.2.1.2 Αποστολή αιτιολογημένης γνώμης στην Ελλάδα, τη Λετονία και την Πορτογαλία για την εναρμόνιση των ΕΦΚ στο αλκοόλ

Η Επιτροπή εξέδωσε, ακόμα, αιτιολογημένη γνώμη στην Πορτογαλία επειδή δεν κοινοποίησε λεπτομέρειες σχετικά με τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των νέων κανόνων της ΕΕ για την εναρμόνιση των δομών των ειδικών φόρων κατανάλωσης στο αλκοόλ και τα αλκοολούχα ποτά και παράλληλα στην Ελλάδα, τη Λετονία και την Πορτογαλία για παράλειψη κοινοποίησης προς την Επιτροπή λεπτομερειών σχετικά με τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο νέων κανόνων για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. 

Β.1 Πραγματοποίηση συζήτησης στην άτυπη συνεδρίαση του ECOFIN της πρότασης Οδηγίας της ΕΕ για την εφαρμογή του Πυλώνα 2

Β. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Από τη συζήτηση στην άτυπη συνεδρίαση του ECOFIN που πραγματοποιήθηκε στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου, φαίνεται ότι δε θα μπορέσει να επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με την οδηγία της ΕΕ για την εφαρμογή του πυλώνα 2. Η οδηγία εμποδίζεται επί του παρόντος από την Ουγγαρία, μετά από μήνες αντίθεσης από την Πολωνία υπό τη γαλλική προεδρία της ΕΕ. Μια συμφωνία που θα ήταν δεσμευτική για όλα τα άλλα κράτη μέλη, αλλά θα εξαιρούσε την Ουγγαρία, συζητήθηκε πρόσφατα και θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή.

Πριν από το άτυπο ECOFIN, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και η Ισπανία εξέδωσαν κοινή δήλωση στην οποία εκθέτουν τη θέση τους ότι επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να εφαρμόσουν γρήγορα την παγκόσμια ελάχιστη πραγματική φορολογία των εταιρειών στις χώρες τους, προκειμένου ο φόρος να είναι αποτελεσματικός ως το 2023, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία στο Συμβούλιο τις επόμενες εβδομάδες και να ολοκληρωθούν οι εργασίες για την ανακατανομή δικαιωμάτων φορολόγησης επί των κερδών των πολυεθνικών εταιριών. 

Γ.1 Έκδοση γνωμοδότησης σχετικά με τη φορολόγηση των διασυνοριακών τηλεργαζομένων και των εργοδοτών τους

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέδωσε πρόσφατα γνωμοδότηση σχετικά με τη φορολόγηση των διασυνοριακών τηλεργαζομένων και των εργοδοτών τους. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει ένα σύνολο κανόνων που να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες στην Ευρώπη δεν υφίστανται διπλή ή πολλαπλή φορολόγηση ή ακούσια μη φορολόγηση λόγω εργασίας από το εξωτερικό.

Η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της α) τονίζει ότι οι κανόνες πρέπει να είναι εύκολοι τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους εργοδότες. Μια δυνατότητα θα ήταν τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν να φορολογούν μόνο τον εργαζόμενο εάν ο αριθμός των εργάσιμων ημερών στη χώρα υπερβαίνει τις 96 ημέρες ανά ημερολογιακό έτος.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι στο φορολογικό έργο του ΟΟΣΑ/ΕΕ, χρησιμοποιήθηκε ένα πολυμερές μέσο (MLI) ως εργαλείο για τη διευκόλυνση της έγκαιρης εφαρμογής των νέων φορολογικών κανόνων. β) Ενθαρρύνει την ΕΚ να εξετάσει κατά πόσον μια ενιαία στάση, όπως έχουμε στον τομέα του ΦΠΑ, θα μπορούσε να αποτελέσει μια λύση. Ειδικότερα, θα απαιτούσε από τον εργοδότη να αναφέρει για τους διασυνοριακούς τηλεργαζόμενους τον αριθμό των ημερών που εργάστηκαν στη χώρα διαμονής τους και στη χώρα όπου βρίσκεται ο εργοδότης.

Γ. Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή

Τέλος, η εισηγήτρια του συγκεκριμένου ζητήματος, Κρίστερ Άντερσον, δήλωσε σχετικά με τη γνωμοδότηση: «Βρισκόμαστε σε έναν νέο κόσμο, όπου οι άνθρωποι θέλουν να εργάζονται διαφορετικά. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως την πιο ευέλικτη εργασία και τις καταστάσεις διασυνοριακής τηλεργασίας. Αλλά αυτό το νέο παράδειγμα θέτει επίσης σοβαρές προκλήσεις για διεθνή φορολογικά συστήματα και μια αποτελεσματική ευρωπαϊκή ενιαία αγορά. Ζητάμε από τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσουν να εργάζονται μαζί για την εξεύρεση λύσεων». 

Δ. Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Δ.1. Αποφάσεις στον τομέα των άμεσων φόρων

Δ.1.1 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 538/20 σχετικά την έκπτωση των οριστικών ζημιών μόνιμης εγκατάστασης κείμενης στην αλλοδαπή

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα άρθρα 49 και 54 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε φορολογικό καθεστώς κράτους μέλους δυνάμει του οποίου μια εδρεύουσα σε αυτό εταιρία δεν μπορεί να εκπέσει από τα φορολογητέα κέρδη της τις οριστικές ζημίες που υπέστη η κείμενη σε άλλο κράτος μέλος μόνιμη εγκατάστασή της, στην περίπτωση κατά την οποία το κράτος μέλος της έδρας έχει παραιτηθεί από την εξουσία φορολογήσεως των αποτελεσμάτων της μόνιμης αυτής εγκαταστάσεως δυνάμει συμβάσεως για την αποφυγή της διπλής φορολογίας.

Δ.1.2 Προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Αθανάσιου Ράντου στην υπόθεση C-707/20 σχετικά με τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων εντός ομίλου εταιριών

Ο Γενικός Εισαγγελέας πρότεινε στο δικαστήριο να απαντήσει ότι το άρθρο 49 ΣΛΕΕ:

1) Έχει την έννοια ότι: δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση, αφορώσα τους κανόνες σχετικά με τις ενδοομιλικές μεταβιβάσεις, η οποία επιβάλλει άμεση φορολογία στη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων από εταιρία με φορολογική έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο προς θυγατρική εταιρία με φορολογική έδρα στην Ελβετία (και η οποία δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω μόνιμης εγκατάστασης) σε περίπτωση που αμφότερες οι εταιρίες αυτές είναι εξ ολοκλήρου θυγατρικές της ίδιας μητρικής εταιρίας η οποία έχει τη φορολογική της έδρα σε άλλο κράτος μέλος και στην περίπτωση κατά την οποία η ως άνω μεταβίβαση θα ήταν ουδέτερη από φορολογικής απόψεως εάν η θυγατρική εταιρία ήταν εγκατεστημένη στο Ηνωμένο Βασίλειο (ή ασκούσε επιχειρηματική δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω μόνιμης εγκατάστασης). 

2) Παράλληλα, έχει την έννοια, ότι τυχόν περιορισμός του δικαιώματος ελεύθερης εγκατάστασης που απορρέει από τη διαφορετική μεταχείριση μεταξύ των εγχώριων και διασυνοριακών μεταβιβάσεων περιουσιακών στοιχείων εξ επαχθούς αιτίας εντός ομίλου εταιριών, δυνάμει εθνικής νομοθεσίας η οποία επιβάλλει άμεση φορολογία στη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων από εταιρία με φορολογική έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, μπορεί κατ’ αρχήν να δικαιολογείται από την ανάγκη διατήρησης της ισόρροπης κατανομής της εξουσίας επιβολής φόρων, χωρίς να απαιτείται να προβλέπεται η δυνατότητα αναβολής της καταβολής του φόρου για τη διασφάλιση της αναλογικότητας του περιορισμού αυτού, όταν ο ενδιαφερόμενος φορολογούμενος έχει αποκομίσει, ως αντάλλαγμα για τη διάθεση του περιουσιακού στοιχείου, έσοδα που αντιστοιχούν στην πλήρη αγοραία αξία του εν λόγω περιουσιακού στοιχείου.

Δ.2. Αποφάσεις στον τομέα των έμμεσων φόρων

Δ.2.1 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C-235/21 σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 203 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου αναφορικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ

Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το άρθρο 203 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, έχει την έννοια ότι μια σύμβαση πώλησης και επαναμίσθωσης, κατόπιν της σύναψης της οποίας δεν εκδόθηκε τιμολόγιο από τα συμβαλλόμενα μέρη, μπορεί να θεωρηθεί ως τιμολόγιο κατά την εν λόγω διάταξη, στην περίπτωση που η σύμβαση περιέχει όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία προκειμένου η φορολογική διοίκηση κράτους μέλους να είναι σε θέση να προσδιορίσει αν πληρούνται εν προκειμένω οι ουσιαστικές προϋποθέσεις του δικαιώματος προς έκπτωση του φόρου προστιθέμενης αξίας, όπερ απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.

Δ.2.2 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 330/21 για την ερμηνεία του άρθρου 98 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ σε ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών.

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το άρθρο 98, παράγραφος 2, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, σε συνδυασμό με το σημείο 14 του παραρτήματος ΙΙΙ της ίδιας οδηγίας, έχει την έννοια ότι: η παροχή υπηρεσιών η οποία συνίσταται στην παροχή του δικαιώματος χρήσης αθλητικών εγκαταστάσεων γυμναστηρίου και στην παροχή ατομικής ή ομαδικής προπονητικής καθοδήγησης μπορεί να υπόκειται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, εφόσον η προπονητική καθοδήγηση συνδέεται με τη χρήση των εγκαταστάσεων και είναι αναγκαία για την ενασχόληση με την άθληση και τη φυσική αγωγή ή εφόσον είναι παρεπόμενη του δικαιώματος χρήσης ή της πραγματικής χρήσης των

Δ.2.3 Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C 267/21 για την ερμηνεία του άρθρου 56 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την παροχή ασφαλιστικών υπηρεσιών και ειδικότερα τον τόπο αναφοράς όσον αφορά τη φορολόγηση

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το άρθρο 56, παράγραφος 1, στοιχείο γ’, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, έχει την έννοια ότι οι υπηρεσίες διακανονισμού των ζημιών που παρέχονται από τρίτες εταιρίες, στο όνομα και για λογαριασμό ασφαλιστικής εταιρίας, δεν εμπίπτουν στην κατά την εν λόγω διάταξη «παροχή υπηρεσιών από συμβούλους, μηχανικούς, γραφεία μελετών, δικηγόρους, λογιστές και [στις] άλλες παρόμοιες υπηρεσίες καθώς και [στην] επεξεργασία στοιχείων και [στην] παροχή πληροφοριών.

Δ.2.4 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 696/20 για την ερμηνεία του άρθρου 41 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου αναφορικά με τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το άρθρο 41 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους, βάσει της οποίας ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών θεωρείται ότι πραγματοποιήθηκε στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους, σε περίπτωση που η απόκτηση η οποία αποτελεί το πρώτο στάδιο μιας αλυσίδας διαδοχικών πράξεων χαρακτηρίστηκε εσφαλμένως ως εγχώρια πράξη από τους εμπλεκόμενους υποκειμένους στον φόρο, οι οποίοι χρησιμοποίησαν για τον σκοπό αυτόν τον αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ (φόρου προστιθέμενης αξίας) που τους χορήγησε το ως άνω κράτος μέλος, και η επόμενη πράξη, η οποία χαρακτηρίστηκε εσφαλμένως ως ενδοκοινοτική πράξη, υπoβλήθηκε σε ΦΠΑ ως ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών από τους αποκτώντες τα αγαθά στο κράτος μέλος άφιξης της μεταφοράς των αγαθών.

Εντούτοις, η διάταξη αυτή, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα των αρχών της αναλογικότητας και της φορολογικής ουδετερότητας, αντιτίθεται σε τέτοια ρύθμιση κράτους μέλους σε περίπτωση που η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που θεωρείται ότι πραγματοποιήθηκε στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους είναι αποτέλεσμα ενδοκοινοτικής παράδοσης αγαθών η οποία δεν αντιμετωπίσθηκε ως απαλλασσόμενη από τον φόρο πράξη εντός του κράτους μέλους αυτού.

Δ.2.5 Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C 194/21 για την ερμηνεία των άρθρων 184 και 185 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το διακανονισμό των εκπτώσεων ΦΠΑ

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα άρθρα 184 και 185 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2010/45/ΕΕ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2010, έχουν την έννοια ότι: στην περίπτωση υποκειμένου στον φόρο ο οποίος παρέλειψε να ασκήσει, πριν από την παρέλευση της προβλεπόμενης από το εθνικό δίκαιο αποσβεστικής προθεσμίας, το δικαίωμα προς έκπτωση του σχετικού με την απόκτηση αγαθού ή υπηρεσίας φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), δεν αντιτίθενται στο να μην του αναγνωρισθεί η δυνατότητα να προβεί μεταγενέστερα στην έκπτωση, κατά την πρώτη χρήση του αγαθού ή της υπηρεσίας για τη διενέργεια φορολογούμενων πράξεων, στο πλαίσιο διακανονισμού της εκπτώσεως, τούτο δε ακόμη και αν δεν διαπιστώθηκε ούτε απάτη, ούτε κατάχρηση δικαιώματος, ούτε τυχόν απώλεια φορολογικών εσόδων.

Δ.2.6 Προτάσεις της Γενικής Εισαγγελέως Κοκκότ για την υπόθεση C 378/21 που προέκυψε μετά από αίτηση του Ομοσπονδιακού Φορολογικού Δικαστηρίου της Αυστρίας (Bundesfinanzgericht) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως αναφορικά με ζήτημα πλάνης ως προς το ορθό ύψος του συντελεστή ΦΠΑ και τη δυνατότητα διακανονισμού της φορολογικής οφειλής

Ειδικότερα, η Γενική Εισαγγελέας πρότεινε στο Δικαστήριο να απαντήσει ότι:

1. Όταν οι λήπτες των υπηρεσιών είναι τελικοί καταναλωτές οι οποίοι δεν δικαιούνται να εκπέσουν τον ΦΠΑ εισροών, δεν οφείλεται ο ΦΠΑ από τον εκδότη τιμολογίου σύμφωνα με το άρθρο 203 της οδηγίας ΦΠΑ. Αντιθέτως, εφόσον μεταξύ των αποδεκτών των τιμολογίων περιλαμβάνονταν επίσης υποκείμενοι στον φόρο, γεννάται φορολογική οφειλή με βάση το άρθρο 203 της οδηγίας ΦΠΑ. Το ποσοστό των τιμολογίων αυτών προσδιορίζεται, κατά περίπτωση, κατόπιν εκτιμήσεως.

2. Οι αρχές της αναλογικότητας και της ουδετερότητας του φόρου προστιθέμενης αξίας απαιτούν τη δυνατότητα διορθώσεως της οφειλής φόρου προστιθέμενης αξίας η οποία είναι νομικά διαρθρωμένη ως θεωρητική ευθύνη από διακινδύνευση κατά το άρθρο 203 της οδηγίας ΦΠΑ. Η υποχρέωση να επιτρέπεται η διόρθωση υφίσταται ανεξάρτητα από την εξάλειψη του συνακόλουθου κινδύνου απώλειας φορολογικών εσόδων όταν ο εκδότης του τιμολογίου ενήργησε καλόπιστα. Καλή πίστη θεωρείται ότι υπάρχει όταν ο υποκείμενος στον φόρο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο μη δυνάμενη να του καταλογιστεί. Αν, αντιθέτως, δεν ενήργησε καλόπιστα υπό την έννοια αυτή, η εξάλειψη του κινδύνου απώλειας φορολογικών εσόδων αποτελεί επιτακτική προϋπόθεση. Για τον σκοπό αυτό, το τιμολόγιο πρέπει κατ’ αρχήν να διορθώνεται. Αν αυτό δεν είναι δυνατό για τον εκδότη του τιμολογίου, η αδυναμία αυτή εμπίπτει στη σφαίρα κινδύνου του. Στην περίπτωση αυτή, εξακολουθεί να υφίσταται φορολογική υποχρέωση δυνάμει του άρθρου 203 της οδηγίας ΦΠΑ.

3. Το γεγονός ότι οι τελικοί καταναλωτές κατέβαλαν μια τελική τιμή που υπολογίστηκε εσφαλμένως (διότι περιείχε μεγαλύτερο από το οφειλόμενο ποσοστό ΦΠΑ και υπερβολικά χαμηλό περιθώριο κέρδους) δεν αποκλείει τον διακανονισμό της φορολογικής οφειλής που προβλέπει το άρθρο 203 της οδηγίας ΦΠΑ. Εν πάση περιπτώσει, αυτό δεν επιφέρει τον αδικαιολόγητο πλουτισμό του υποκειμένου στον φόρο στην περίπτωση που έχει συμφωνηθεί ένα σταθερό, όπως αποκαλείται, ποσό (σταθερή τιμή).

Δ.2.7 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 98/21 για την ερμηνεία των άρθρων 2, παράγραφος 1, 9 παράγραφος 1, 167 και άρθρο 168, στοιχείο α’ της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την έκπτωση του φόρου εισροών και την έννοια του «υποκειμένου στον φόρο

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το άρθρο 168, στοιχείο α’, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, σε συνδυασμό με το άρθρο 167 της οδηγίας αυτής, έχει την έννοια ότι: εταιρία χαρτοφυλακίου που πραγματοποιεί φορολογητέες πράξεις εκροών υπέρ θυγατρικών δεν δικαιούται να εκπίπτει τον φόρο επί των εισροών για παροχές τις οποίες αποκτά από τρίτους και εισφέρει στις θυγατρικές έναντι απόκτησης συμμετοχής στο συνολικό κέρδος τους, όταν οι παροχές εισροών, πρώτον, δεν έχουν ευθεία και άμεση σχέση με τις πράξεις της εταιρίας χαρτοφυλακίου που πραγματοποιούνται για ίδιο λογαριασμό αλλά με τις (σε μεγάλο βαθμό) απαλλασσόμενες δραστηριότητες των θυγατρικών, δεύτερον, δεν ενσωματώνονται στην τιμή των (παρεχόμενων προς τις θυγατρικές) φορολογητέων πράξεων και, τρίτον, δεν αποτελούν μέρος των γενικών εξόδων της ιδίας οικονομικής δραστηριότητας της εταιρίας χαρτοφυλακίου.

Δ.2.8 Προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέως Αθανασίου Ράντου για την υπόθεση C 695/20 του Ηνωμένου Βασιλείου για την ερμηνεία των άρθρων 28 και 397 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ

Ο Γενικός Εισαγγελέας πρότεινε στο Δικαστήριο να απαντήσει ότι από την εξέταση του προδικαστικού ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος του άρθρου 9α του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 282/2011 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2011, για τη θέσπιση μέτρων εφαρμογής της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως αυτό προστέθηκε με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 1042/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού 282/2011.

Δ.2.9 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 227/21 σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 168, στοιχείο α’, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου αναφορικά με το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών σε περίπτωση πώλησης ακινήτου

Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το άρθρο 168, στοιχείο α’, της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, σε συνδυασμό με την αρχή της φορολογικής ουδετερότητας, έχει την έννοια ότι: αντιτίθεται σε εθνική πρακτική βάσει της οποίας, στο πλαίσιο της πώλησης ακινήτου μεταξύ υποκειμένων στον φόρο, δεν αναγνωρίζεται στον αγοραστή το δικαίωμα έκπτωσης του καταβληθέντος φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ) επί των εισροών για τον λόγο και μόνον ότι αυτός γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι ο πωλητής αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες ή βρισκόταν σε κατάσταση αφερεγγυότητας και ότι το γεγονός αυτό μπορούσε να έχει ως συνέπεια ότι ο πωλητής δεν θα απέδιδε ή δεν θα ήταν σε θέση να αποδώσει τον ΦΠΑ στο Δημόσιο Ταμείο.

Δ.2.10 Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 368/21 σχετικά με την ερμηνεία των άρθρων 30,60 και 71 παρ.1 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σε συνδυασμό με τον Κανονισμό (ΕΕ) 952/2013 (Ενωσιακός τελωνειακός κώδικας) αναφορικά με τον τόπο γένεσης της τελωνειακής οφειλής και ειδικότερα τη γενεσιουργό αιτία και το απαιτητό του ΦΠΑ κατά την εισαγωγή

Το Δικαστήριο έκρινε ότι τα άρθρα 30 και 60 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/2057 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2018, έχουν την έννοια ότι: από πλευράς φόρου προστιθέμενης αξίας, ο τόπος εισαγωγής οχήματος ταξινομημένου σε τρίτο κράτος και εισαχθέντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά παράβαση της τελωνειακής νομοθεσίας βρίσκεται στο κράτος μέλος στο οποίο το πρόσωπο που διέπραξε την τελωνειακή παράβαση έχει την κατοικία του και χρησιμοποιεί όντως το όχημα.

Δ.3. Αποφάσεις στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων

Δ.3.1 Προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Priit Pikamae της 29ης Σεπτεμβρίου 2022 (1) στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-649/20 P, C-658/20 P και C-662/20 P για την ερμηνεία του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ σχετικά με ενίσχυση χορηγηθείσα από τις ισπανικές αρχές προς ορισμένους ομίλους οικονομικού σκοπού (ΟΟΣ) και τους επενδυτές τους

Ο Γενικός Εισαγγελέας προτείνει στο Δικαστήριο να αναιρέσει εν μέρει την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 23ης Σεπτεμβρίου 2020, Ισπανία κ.λπ. κατά Επιτροπής (T 515/13 RENV και T 719/13 RENV, EU:T:2020:434), καθόσον το Γενικό Δικαστήριο παρέβη την υποχρέωσή του αιτιολογήσεως στο πλαίσιο της απάντησής του στον τρίτο λόγο ακυρώσεως που προέβαλαν η Lico Leasing SA και η Pequenos y Medianos Astilleros Sociedad de Reconversion SA, και να ακυρώσει εν μέρει την απόφαση 2014/200/ΕΕ της Επιτροπής, της 17ης Ιουλίου 2013, σχετικά με το καθεστώς ενισχύσεων SA.21233 C/11 (πρώην NN/11, πρώην CP 137/06) που έθεσε σε εφαρμογή η Ισπανία – Φορολογικό καθεστώς που διέπει ορισμένες συμφωνίες χρηματοδοτικής μίσθωσης, γνωστό και ως «ισπανικό φορολογικό καθεστώς χρηματοδοτικής μίσθωσης», και, ειδικότερα, τη διαταγή ανάκτησης καθόσον αφορά τον υπολογισμό του ποσού της προς ανάκτηση μη συμβατής ενίσχυσης.

Δ.3.2 Απόφαση του ΔΕΕ στην Υπόθεση C 705/20 σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.34914 (2013/C) που έθεσε σε εφαρμογή το Ηνωμένο Βασίλειο όσον αφορά το καθεστώς φόρου εισοδήματος εταιρειών του Γιβραλτάρ

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η απόφαση (ΕΕ) 2019/700 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με την κρατική ενίσχυση που έθεσε σε εφαρμογή το Ηνωμένο Βασίλειο όσον αφορά το καθεστώς φόρου εισοδήματος εταιρειών του Γιβραλτάρ, έχει την έννοια ότι: δεν απαγορεύει στις εθνικές αρχές οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την ανάκτηση, από τον αποδέκτη, παράνομης και ασυμβίβαστης με την εσωτερική αγορά ενισχύσεως να εφαρμόζουν εθνική διάταξη προβλέπουσα μηχανισμό συμψηφισμού των φόρων τους οποίους κατέβαλε ο αποδέκτης της εν λόγω ενισχύσεως στην αλλοδαπή με εκείνους που οφείλει στο Γιβραλτάρ, εφόσον προκύπτει ότι η εν λόγω διάταξη είχε εφαρμογή κατά την ημερομηνία των επίμαχων πράξεων.

III. Δράσεις του ΟΟΣΑ
Α. Δημοσίευση έκθεσης του ΟΟΣΑ ΜΕ τίτλο «Φορολογική συνείδηση ΙΙ: Οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογικών διοικήσεων και μεγάλων επιχειρήσεων» (“Tax Morale II – Building Trust Between Tax Administrations & Large Businesses”)

Ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε μια δεύτερη έκθεση με επίκεντρο το θέμα της φορολογικής συνείδησης, με τίτλο «Φορολογική Συνείδηση II: Οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογικών διοικήσεων και μεγάλων επιχειρήσεων». Η έκθεση εξετάζει τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και των μεγάλων επιχειρήσεων, με βάση μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σχετικά με τις αντιλήψεις της φορολογικής διοίκησης για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και προηγούμενη έρευνα σχετικά με τις αντιλήψεις της πολυεθνικής φορολογικής διοίκησης για τις φορολογικές διοικήσεις.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, η αποτελεσματική φορολόγηση των μεγάλων επιχειρήσεων θα ωφεληθεί από τις αυξημένες προσπάθειες για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και των Πολυεθνικών Επιχειρήσεων (MNEs). Η οικοδόμηση, άλλωστε, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και η βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ φορολογικών διοικήσεων και επιχειρήσεων είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη εθελοντικής συμμόρφωσης.

Ο ΟΟΣΑ στην περίληψή του σχετικά με την έκθεση αναφέρει:

«Η έρευνα δείχνει ότι ενώ οι πολυεθνικές επιχειρήσεις γενικά φαίνεται να υιοθετούν επίσημη δέσμευση για συνεργασία με τις φορολογικές διοικήσεις, ιδίως μέσω της έγκαιρης πληρωμής, οι αντιλήψεις για τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στις ΠΕΕ όσον αφορά στις πληροφορίες που παρέχουν είναι λιγότερο θετικές. Υπάρχουν ισχυρές περιφερειακές διαφορές, με τις αντιλήψεις των φορολογικών διοικήσεων για τη συμπεριφορά των πολυεθνικών επιχειρήσεων κυρίως στις φτωχότερες χώρες στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, και σε μικρότερο βαθμό στην Αφρική, σε σύγκριση με τις χώρες της Ασίας και του ΟΟΣΑ. 

Η έρευνα αντικατοπτρίζει επίσης τις αντιλήψεις των φορολογικών διοικήσεων για τη συμπεριφορά των δικτύων επαγγελματικών υπηρεσιών Big Four (Deloitte, EY, KPMG, PricewaterhouseCoopers) σε φορολογικά θέματα. Φανερώνει ανάλογες θετικές αντιλήψεις όσον αφορά την προθυμία τους να ακολουθήσουν το γράμμα του νόμου και την επίσημη συμμόρφωση, αλλά λιγότερο θετικές αντιλήψεις για την τήρηση του πνεύματος φορολογικών νόμων».

Επιπροσθέτως πρέπει να σημειωθεί πως η έκθεση συνδυάζει τις αντιλήψεις της φορολογικής διοίκησης για τις ΠΕ με προηγούμενες έρευνες σχετικά με τις αντιλήψεις των Πολυεθνικών Επιχειρήσεων για τις φορολογικές διοικήσεις με σκοπό να εντοπίσει μια σειρά από πιθανές ενέργειες που θα συμβάλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αποτελεσματικών σχέσεων μεταξύ φορολογικών διοικήσεων και επιχειρήσεων, με στόχο την προώθηση πιο υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς σε φορολογικά ζητήματα. Μεταξύ των ζητημάτων αυτών περιλαμβάνεται η αύξηση της λογοδοσίας, η υποστήριξη της ανάπτυξης συνεργατικών σχέσεων συμμόρφωσης και γενικότερα η διευκόλυνση στην επικοινωνία για τη μείωση ενδεχόμενων παρανοήσεων που μπορεί να προκύψουν.

Επιπλέον, η έκθεση εστιάζει και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες προσπαθούν να αυξήσουν τα έσοδα τους για να βοηθήσουν την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Είναι άλλωστε γεγονός πως πολλές αναπτυσσόμενες χώρες εξαρτώνται περισσότερο τόσο από τον εταιρικό φόρο όσο και από τις πολυεθνικές εταιρείες συγκριτικά με άλλες χώρες, καθώς η προώθηση της υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς στον φορολογικό τομέα είναι ιδιαίτερα σημαντική για αυτές.

Επιπροσθέτως, στο σημείο αυτό πρέπει να λεχθούν και τα εξής:

Α) Η έκθεση προέκυψε τόσο από έρευνες ΠΕ και φορολογικών υπαλλήλων, όσο και από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από «στρογγυλά τραπέζια» στα οποία συμμετείχαν άτομα που ανήκαν στις προηγούμενες ομάδες. Οι απόψεις που εξέφρασαν τα ενδιαφερόμενα μέρη αποτελούν συγκερασμό της φύσης των φορολογικών κανόνων, της ερμηνείας των νόμων και τον ουσιαστικό φορολογικό σχεδιασμό και αντικατοπτρίζονται στις απόψεις που διατυπώθηκαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Β) Ο διάλογος στα στρογγυλά τραπέζια, όπου οι συμμετέχοντες μοιράστηκαν απόψεις σχετικά με τα αποτελέσματα των ερευνών, υποδηλώνουν την προθυμία αυτών για μεγαλύτερη κατανόηση και συνεργασία. 
Η έκθεση σημειώνει ότι η εμπιστοσύνη αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως βασικός μοχλός της φορολογικής συνείδησης, όπως φαίνεται από τις διάφορες παρεμβάσεις ενδιαφερομένων.
Η έκθεση ακόμη, έχει σκοπό να προσφέρει μια θετική πλατφόρμα για βελτιωμένη επικοινωνία, εμπιστοσύνη και πολιτικές που θα μπορούσαν να οικοδομήσουν φορολογική συνείδηση, η οποία ορίζεται στην έκθεση ως «η εγγενής προθυμία πληρωμής φόρου».

Γ) Η έκθεση συντάχθηκε από το προσωπικό του ΟΟΣΑ που είχε εκτεταμένες συζητήσεις με τους ενδιαφερόμενους. Επίσης, τεκμηριώνεται από δύο βασικές έρευνες, η μία απευθύνεται σε πολυεθνικές επιχειρήσεις σχετικά με τη φύση των σχέσεων με τις φορολογικές διοικήσεις και η άλλη βασίζεται σε απόψεις φορολογικών υπαλλήλων. Η πρώτη έρευνα κατέληξε σε μια έκθεση, Φορολογική συνείδηση: Τι ωθεί τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις στο να πληρώνουν φόρους; (ΟΟΣΑ, 20193) και χρησιμοποίησε δεδομένα σχετικά με τις αντιλήψεις των πολυεθνικών επιχειρήσεων σχετικά με τη φορολογία. Η δεύτερη έρευνα περιελάμβανε μια αξιολόγηση της συμπεριφοράς των ΠΕ για τις φορολογικές βέλτιστες πρακτικές για τη συνεργασία με τις φορολογικές αρχές στις αναπτυσσόμενες χώρες (αρχική δημοσίευση 2013, ενημερωμένη στις 19 Αυγούστου 2021) και για τη συμπεριφορά των τεσσάρων μεγάλων επιχειρήσεων απένα¬ντι σε μια σύνθεση διαφορετικών αρχών εθελοντικού χαρακτήρα που είναι δεσμευτικές για τον καθένα. Πραγματοποιήθηκαν, επίσης, τέσσερις περιφερειακές στρογγυλές τράπεζες στις οποίες συμμετείχαν διάφοροι ενδιαφερόμενοι για να συζητηθούν και να διερευνηθούν τα προκαταρκτικά πορίσματα και να εξαχθούν συμπεράσματα.

Δ) Τόσο οι φορολογικές διοικήσεις όσο και οι ΠΕ εξέφρασαν απογοήτευση στα αρχικά στάδια συμμόρφωσης και ελέγχου που αφορούσαν κυρίως ανεπαρκή ανταπόκριση από φορολογουμένους και διοικήσεις στο πλαίσιο μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών. Επιπλέον, τονίστηκε η έλλειψη σαφήνειας/σκοπού σε σχέση με συγκεκριμένα αιτήματα. Μεταξύ άλλων, προτάθηκαν τόσο η συνεργασία στο πλαίσιο των αναγκών συγκεκριμένων χωρών. Ο ρόλος των Big Four στην ενίσχυση της συνηθισμένης, καθημερινής συμμόρφωσης
αναγνωρίστηκε. Τονίστηκε επίσης, η εμπειρία των προγραμμάτων Φορολογικοί Επιθεωρητές Χωρίς Σύνορα (TIWB), γεγονός που δείχνει ότι η αποτελεσματική διαχείριση της διαδικασίας ελέγχου συμβάλλει στην αύξηση της συμμόρφωσης. 

Ε) Τα δεδομένα της έρευνας τόσο από τις φορολογικές διοικήσεις όσο και από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις υπογραμμίζουν ότι οι προσδοκίες και η προβλεψιμότητα της συμπεριφοράς αντιπροσωπεύουν προκλήσεις, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η έκθεση σημειώνει ότι «η αλλαγή των αντιλήψεων εδώ μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς αυτές μπορούν να παραμείνουν ακόμη και όταν η συμπεριφορά έχει αρχίσει να αλλάζει, αποτρέποντας τυχόν αυξημένες προσδοκίες». Εντοπίζονται δυσκολίες στις αντιλήψεις των φορολογικών υπαλλήλων για τη συνεργασία των Τεσσάρων Μεγάλων Επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του φορολογικού σχεδιασμού που είναι ευθυγραμμισμένος με την ουσία (αποφυγή τεχνητών δομών) και το πνεύμα/πρόθεση των φορολογικών νόμων (μη αξιοποίηση κενών). Ωστόσο, όλοι οι προαναφερθέντες είναι τομείς που η ερμηνεία είναι πρωταρχικής σημασίας, ξεπερνιέται όμως σε μεγάλο βαθμό από τις στρατηγικές ανάγκες των επιχειρήσεων. Αν και δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής αυτής της έκθεσης, σημειώνεται ότι οι εκθέσεις για το Περιβάλλον, την Κοινωνική και τη Διακυβέρνηση (ESG) περιλαμβάνουν όλο και περισσότερο την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη φορολογία, η οποία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στις συμπεριφορές.

ΣΤ) Η αναφορά στην ανάπτυξη ικανοτήτων στην έκθεση δεν περιορίζεται σε περισσότερα ή καλύτερα εξοπλισμένα προβλήματα χρειαστούν χρήση των άτομα στις φορολογικές διοικήσεις. Αναφέρεται στην υπόψη έκθεση ότι οι πολυεθνικές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο ανάπτυξης ικανοτήτων σχετικά με τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αναφέρει ότι πολλές κυβερνήσεις έχουν νομοθεσία που απαιτεί από τις εταιρείες να θεσπίσουν ένα πρόγραμμα συμμόρφωσης κατά της δωροδοκίας, το οποίο περιλαμβάνει εταιρικές πολιτικές κατά της διαφθοράς, ανάπτυξη ικανοτήτων, κανάλια αναφοράς, διαχείριση κινδύνου και λειτουργίες εσωτερικού ελέγχου (συμπεριλαμβανομένων των πλαισίων φορολογικού ελέγχου). Υποδηλώνει επίσης ότι η καλύτερη κατανόηση και η προθυμία συμμετοχής από την πλευρά των φορολογουμένων θα βοηθούσε στον καθορισμό του καλύτερου τρόπου αντιμετώπισης τυχόν περιορισμένων πόρων. Η έκθεση προσθέτει ότι, ενώ η ανάπτυξη ικανοτήτων μπορεί να διευκολύνει τα μακροπρόθεσμα, βραχυπρόθεσμα, θα διαδικασίες για την αποτελεσματική περιορισμένων πόρων. 

Ζ) Η ροή εργασιών του ΟΟΣΑ για τη φορολογική συνείδηση είναι πιθανό να ωφεληθεί από τη συνεχή έρευνα για τα ζητήματα και τον διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μελλοντικές συστάσεις για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των ενδιαφερομένων στο πλαίσιο του φορολογικού συστήματος. Η έκθεση παρέχει ορισμένα ουσιαστικά δομικά στοιχεία αυτής της πρωτοβουλίας. Αναγνωρίζει τη σημασία των φορολογικών εσόδων των ΠΕ για τις αναπτυσσόμενες χώρες και εφιστά την προσοχή στα καθήκοντα που έχουν οι πολυεθνικές σε σχέση με τους φόρους που επιβάλλονται στις ίδιες τις πολυεθνικές εταιρείες, καθώς και άλλους φόρους που εισπράττονται από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και αποδίδονται στις κυβερνήσεις (όπως περιγράφεται, για παράδειγμα, στο Πλαίσιο Συνολικών Φορολογικών Εισφορών της PwC). Η έκθεση αναγνωρίζει επίσης τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Big Four και άλλοι σύμβουλοι στην εξέλιξη της φορολογικής συνείδησης, υπογραμμίζοντας τόσο τις προσπάθειες που έχουν ήδη αναληφθεί όσο και πρόσθετους τομείς που πρέπει κανείς να εστιάσει.
Κλείνοντας πρέπει να τονιστεί η δήλωση της Αναπληρώτριας Διευθύντριας του Κέντρου Φορολογικής Πολιτικής και Διοίκησης του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την οποία «Αν και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη φορολογική συμμόρφωση στις ΠΕ, η εμπιστοσύνη και η σχέση μεταξύ φορολογικών διοικήσεων και φορολογουμένων είναι ένα χρήσιμο σημείο για να ξεκινήσετε», «Αυτή η νέα εργασία του ΟΟΣΑ προτείνει μια σειρά δράσεων για να βοηθήσει τόσο τις φορολογικές διοικήσεις όσο και τις επιχειρήσεις να βελτιώσουν την επικοινωνία και να οικοδομήσουν την εμπιστοσύνη που είναι απαραίτητη για να αποθαρρύνουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό και να επιφέρουν πιο αποτελεσματική εθελοντική συμμόρφωση».

Β. Δημοσίευση αξιολογήσεων στο πλαίσιο της δράσης 14 του Σχεδίου Δράσης του ΟΟΣΑ (“BEPS PROJECT”) για την επίλυση των φορολογικών διαφορών

Στο πλαίσιο των εργασιών που αναλήφθηκαν μέσω της Δράσης 14 του Σχεδίου Δράσης του ΟΟΣΑ (“BEPS PROJECT”) και της βελτίωσης των μηχανισμών επίλυσης φορολογικών διαφορών, ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε πρόσφατα εκθέσεις αξιολόγησης από ειδικούς στο στάδιο 2 για 13 δικαιοδοσίες, αξιολογώντας τις προσπάθειες των χωρών να εφαρμόσουν το ελάχιστο πρότυπο της Δράσης 14, όπως συμφωνήθηκε στην αντίστοιχη δράση BEPS του ΟΟΣΑ^20 και στις συστάσεις για τις χώρες, όπως αποτυπώνονται στις εκθέσεις αξιολόγησης από ειδικούς στο Στάδιο 1.

Οι δημοσιευμένες εκθέσεις αφορούν τις χώρες της Αρούμπα, του Μπαχρέιν, των Μπαρμπάντος, του Γιβραλτάρ, της Γροιλανδίας, του Καζακστάν, του Ομάν, του Κατάρ, του Saint Kitts and Nevis, της Ταϊλάνδης, του Τρινιντάντ και Τομπάγκο, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Βιετνάμ. Η Δράση 14 BEPS επιδιώκει να βελτιώσει τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης από ειδικούς του Πλαισίου, η οποία εξετάζει τη συμμόρφωση με το ελάχιστο πρότυπο που εξετάζεται και παρακολουθείται από τις άλλες χώρες.

Γ. Δημοσίευση από το Φόρουμ για τη φορολογική διοίκηση (Forum on Tax Administration) Οδηγού σχετικά με την ενίσχυση φορολογικής ικανότητας (“Tax Capacity Building Guide”)

Το Φόρουμ του ΟΟΣΑ για τη φορολογική διοίκηση δημοσίευσε πρόσφατα έναν οδηγό που αναπτύχθηκε για να «βοηθήσει τις φορολογικές διοικήσεις παγκοσμίως στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων τους για τη δημιουργία φορολογικών δυνατοτήτων» (“Tax Capacity Building: A Practical Guide to Developing and Advancing Tax Capacity Building Programme”). Το Φόρουμ για τη φορολογική διοίκηση αποτελείται από υπαλλήλους φορολογικών διοικήσεων από περισσότερες από 50 χώρες του ΟΟΣΑ και χώρες εκτός του ΟΟΣΑ.

Η Αναπληρώτρια Διευθύνουσα Σύμβουλος και Δεύτερη Μόνιμη Γραμματέας του HMRC (Βασιλική Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων και Τελωνείων) του Ηνωμένου Βασιλείου, Άντζελα Μακ Ντόναλντ, δήλωσε σχετικά με τον Οδηγό: «Η οικοδόμηση φορολογικής δυνατότητας και ικανότητας αποτελεί κεντρικό στοιχείο αναπτυξιακών προγραμμάτων πολλών χωρών μελών του ΟΟΣΑ. Αυτός ο οδηγός από το Δίκτυο Ανάπτυξης Ικανοτήτων του Φόρουμ στοχεύει στην υποστήριξη των φορολογικών διοικήσεων σε οποιοδήποτε στάδιο του προγράμματος ανάπτυξης των δυνατοτήτων τους και με διαφορετικά επίπεδα πόρων».

ΙV. Εθνικές Πρωτοβουλίες

Α. Δημοσίευση από το Ηνωμενο Βασίλειο σχεδίου νομοθεσίας για την επιβολή συμπληρωματικού φόρου στις πολυεθνικές εταιρίες
(Multinational Top Up Tax)

Η αρχή εσόδων του Ηνωμένου Βασιλείου (HM Revenue and Customs), δημοσίευσε ένα έγγραφο σχετικά με το σχέδιο νομοθεσίας που επιδιώκει να επιβάλει συμπληρωματικό φόρο σε περίπτωση που μια θυγατρική βρίσκεται σε χώρα εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου και τα κέρδη του ομίλου που προκύπτουν από αυτήν φορολογούνται με χαμηλότερο από τον ελάχιστο συντελεστή του 15%. Η νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ για τα οικονομικά έτη από ή μετά την 31η Δεκεμβρίου 2023.

Αυτό το σχέδιο νόμου επιδιώκει να εφαρμόσει τη συμφωνία του ΟΟΣΑ για τον Πυλώνα 2 στη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και αποτελεί συνέχεια της δημοσίευσης του Μοντέλου του Πυλώνα 2 του ΟΟΣΑ, το οποίο περιέχει λεπτομερείς κανόνες για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις στην εφαρμογή του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15%. Ο πολυεθνικός συμπληρωματικός φόρος είναι η υιοθέτηση από το Ηνωμένο Βασίλειο του Κανόνα Συμπερίληψης Εισοδήματος (IIR), ενός από τους δύο μηχανισμούς χρέωσης στους Κανόνες για τη διάβρωση της παγκόσμιας φορολογικής βάσης (κανόνες GloBE). Οι κανόνες GloBE έχουν αναπτυχθεί από το Πλαίσιο του ΟΟΣΑ, ως μέρος της λύσης για την αντιμετώπιση των φορολογικών προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας.

Β. Επιβολή ελάχιστου εταιρικού φόρου 15% στις ΗΠΑ

Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε νομοθεσία με τίτλο “Inflation Reduction Act 2022”, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται ελάχιστος εταιρικός φόρος 15% σε εταιρείες με κέρδη άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, στα φορολογικά έτη από το 2023 και μετά, αναμφισβήτητα, ιδιαιτέρως μέσω της εφαρμογής του 2ου πυλώνα της συμφωνίας των δύο πυλώνων του ΟΟΣΑ στην εθνική νομοθεσία. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι εταιρείες μπορούν να διεκδικήσουν τις καθαρές λειτουργικές ζημίες και τις εκπτώσεις φόρου σε σχέση με τον ελάχιστο εταιρικό φόρο καθώς και τις φορολογικές εκπτώσεις σε σχέση με τον ελάχιστο φόρο που καταβλήθηκε κατά τα προηγούμενα έτη, εάν αυτός υπερβαίνει το 15% του εισοδήματος της εταιρείας σε οποιαδήποτε δραστηριότητα προηγουμένου έτους. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν υπέγραψε τον νόμο στις 16 Αυγούστου.

Προκειμένου να θεωρηθεί ότι υφίσταται συμμόρφωση με την πρόταση του Πυλώνα 2 του ΟΟΣΑ, απαιτείται προσαρμογή του GILTI (Global Intangible Low-Taxed Income) των ΗΠΑ, που υπερβαίνει τον αρχικό συμπληρωματικό φόρο του 10,5% που ίσχυε για τα κέρδη των θυγατρικών εταιρειών των ΗΠΑ σε χώρες με χαμηλή φορολογία. Σύμφωνα με την αρχική πρόταση του Προέδρου Biden, που εγκρίθηκε από τη Βουλή, το χαμηλά φορολογούμενο άυλο εισόδημα, είχε προγραμματιστεί ότι θα φορολογούνταν με 15%, γεγονός που θα καθιστούσε τις ΗΠΑ μια δικαιοδοσία σύμφωνη με τον Πυλώνα 2. Ωστόσο, μετά την αναμόρφωση του νόμου Build Better σε νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού 2022, ο εταιρικός φόρος 15% θα ισχύει πλέον αποκλειστικά για τα λογιστικά έσοδα πολυεθνικών επιχειρήσεων με έσοδα από 1 δισ. $ και πάνω, όπως αναφέρεται στους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς και εφαρμόζεται σε επίπεδο ομίλου και όχι ανά χώρα. Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας, αναμφισβήτητα, μερικής εφαρμογής από τις ΗΠΑ σε άλλες δικαιοδοσίες, και μάλιστα, περαιτέρω εφαρμογής του Πυλώνα 2, είναι προς το παρόν άγνωστος, ωστόσο, δεδομένου του σχεδιασμού του Πυλώνα 2, η διαφορά 4,5% (μεταξύ του συμφωνημένου από τον ΟΟΣΑ ελάχιστου ποσοστού 15% και του εγκεκριμένο από τις ΗΠΑ 10,5%) μπορεί πλέον να καταληφθεί από άλλες δικαιοδοσίες.

Η έγκριση από την ΕΕ της οδηγίας για την εφαρμογή του Πυλώνα 2 στην ΕΕ εμποδίζεται προς το παρόν από την Ουγγαρία, μετά από την πολύμηνη αντίθεση της Πολωνίας υπό τη γαλλική προεδρία της ΕΕ.

Ολόκληρο το newsletter ως συνημμένο.

O browser δεν υποστηρίζει pdf viewer. Κατεβάστε την απόφαση από εδώ:

Source